Superbandung 2 Report post Posted November 14, 2007 Aku byk dgr psl pattani ni,aku pn ade kwn dr pattani.dia penah critekn sejarah pattani,pattani yg bermksud "PANTAI INI" dn kemudiannya digelar oleh org2 Thai sebagai"Pattani" mengikut lidah diorg.Patani adalah sebahagian daripada tanah ‘Tanah Melayu’. Bagaimanapun, pada pertengahan abad ke-19 Patani telah menjadi mangsa dasar imperialistik kerajaan Siam. Dalam tahun 1826, penaklukan Siam ke atas Patani telah diakui oleh British. Dalam usahanya untuk mengukuhkan cengkamannya ke atas Patani, pada tahun 1902 kerajaan Siam melaksanakan dasar Thesaphiban.Dengan itu, sistem pemerintahan kesultanan Melayu telah dihapuskan. Dengan termeterainya Perjanjian Bangkok pada tahun 1909, Patani telah diakui oleh British sebagai sebahagian daripada jajahan Siam walaupun tanpa kerelaan orang-orang Melayu Patani.Semenjak penghapusan pemerintahan Kesultanan Melayu Patani, orang-orang Melayu-Patani berada dalam keadaan tertekan dan daif. Seperti yang diungkap oleh W.A.R. Wood, Konsol British di Songkhla(singgora), orang-orang Melayu telah menjadi mangsa sebuah pemerintahan yang ‘misgoverned’. Justeru, tidaklah hairan kekacauan seringkali berlaku di Patani. Pada tahun 1923, Tengku Abdul Kadir Kamaruddin, bekas raja Kerajaan Melayu Patani, dengan sokongan pejuang-pejuang Turki, telah mengepalai gerakan pembebasan. Kebangkitan anti-Siam menjadi lebih hebat lagi apabila kerajaan Pibul Songgram (1939-44) cuba mengasimilasikan kaum minoriti Melayu ke dalam masyarakat Siam melalui Dasar Rathaniyom.Penglibatan Siam dalam Perang Dunia Kedua di pihak Jepun telah memberikan harapan kepada orang-orang Melayu Patani untuk membebaskan tanah air mereka daripada penjajahan Siam. Tengku Mahmood Mahyideen, putera bekas Raja Melayu Patani juga seorang pegawai berpangkat Mejar dalam pasukan Force 136, telah mengemukakan rayuan kepada pihak berkuasa British di India supaya mengambil alih Patani dan wilayah sekitarnya serta digabungkan dengan Tanah Melayu. Cadangan Tengku Mahmud itu adalah selaras dengan rancangan Pejabat Tanah Jajahan British untuk mengkaji kedudukan Segenting Kra dari sudut kepentingan keselamatan Tanah Melayu selepas perang nanti.Harapan itu semakin cerah apabila kuasa-kuasa berikat, dalam Perisytiharan San Francisco pada bulan bulan April 1945, menerima prinsip hak menentu nasib sendiri (self-determination) sebagai usaha membebaskan tanah jajahan daripada belenggu penjajahan.Atas semangat itu, pada 1 November 1945, sekumpulan pemimpin Melayu Patani dipimpin oleh Tengku Abdul Jalal, bekas wakil rakyat wilayah Narathiwat, telah mengemukakan petisyen kepada Kerajaan British merayu supaya empat wilayah di Selatan Siam dibebaskan daripada pemerintahan Siam dan digabungkan dengan Semenanjung Tanah Melayu. Namun begitu, pendirian British terhadap Siam berubah apabila Peperangan Pasifik tamat. Keselamatan tanah jajahan dan kepentingan British di Asia Tenggara menjadi pertimbangan utama kerajaan British dalam penggubalan dasarnya terhadap Siam atau pun Patani. Kerajaan British memerlukan kerjasama Siam bagi mendapatkan bekalan beras bagi keperluan tanah jajahannya. Tidak kurang pentingnya, kerajaan British terpaksa menyesuaikan dasarnya terhadap Siam dengan tuntutan Amerika Syarikat yang mahu mengekalkan wilayah Siam seperti dalam tahun 1941.Kebangkitan Komunis di Asia Tenggara, khususnya di Tanah Melayu pada tahun 1948, menjadi faktor pertimbangan British dalam menentukan dasarnya. Kerajaan British menganggap Siam sebagai negara penampan terhadap ancaman Komunis China. Justeru, Kerajaan British mahu memastikan Siam terus stabil dan memihak kepada Barat dalam persaingan dengan Negara-Negara Komunis. Kerajaan British memerlukan kerjasama kerajaan Siam bagi menghapuskan kegiatan penganas-penganas Komunis di perbatasan Tanah Melayu-Siam.Kebetulan pula kerajaan Siam telah memberi jaminan untuk memperkenalkan reformasi pentadbiran dan sosio-ekonomi di Patani bagi mengatasi masalah yang dihadapi oleh masyarakat Melayu. Oleh kerana itu, isu Patani mula dianggap kurang penting malahan kiranya dibangkitkan akan menjejaskan hubungan dengan Siam. Selepas Persidangan Songkla pada awal Januari 1949, pihak berkuasa British di Tanah Melayu atas tuntutan pihak Siam mula mengambil tindakan terhadap pemimpin-pemimpin pejuangan Patani. GEMPAR juga telah diharamkan. Tengku Mahmood Mahyideen telah ditekan manakala Haji Sulung dihukum penjara. Pergerakan politik Patani semakin lemah dengan kematian Tengku Mahmood Mahyideen dan Haji Sulung pada tahun 1954. Sehubungan perjuangan politik kemerdekaan Patani, seorang pegawai Pejabat Tanah Jajahan British pernah mengulas bahawa:----------------------------------------------------------------------------------------------If the affairs in this world were settled by common sense and equity, I personally have no doubt what ever that Patani ought to be seperated from Siam dan become part of Malaya. The inhabitants are 90%. Malays and 90% Mohamedans (in a Buddhist country). All their connections are with the south, and particularly with Kelantan, and the Siamese record in Patani is one of dreary mis-rule interspersed with sporadic outbursts of actual tyranny. There is no doubt that where the wishes of the inhabitants lie, and a fair plebscite (if one could be arranged) could only have one result. In the complex affairs of international politics, however, mere practical considerations of this mind do not find much place------------------------------------------------------------------จาà¸à¸«à¸¥à¸±à¸à¸à¸²à¸™à¹€à¸à¸à¸ªà¸²à¸£à¹‚บราณขà¸à¸‡à¸ˆà¸µà¸™ à¸à¸²à¸«à¸£à¸±à¸š ชวา มลายู à¹à¸¥à¸°à¸ˆà¸²à¸£à¸¶à¸à¸‚à¸à¸‡à¸Šà¸²à¸§à¸à¸´à¸™à¹€à¸”ีย ที่ปราà¸à¸Ž นามเมืà¸à¸‡à¸‚à¸à¸‡à¸£à¸±à¸à¸ªà¸³à¸„ัà¸à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸«à¸™à¸¶à¹ˆà¸‡à¸šà¸™à¹à¸«à¸¥à¸¡à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹ ซึ่งà¸à¸à¸à¹€à¸ªà¸µà¸¢à¸‡à¸•à¸²à¸¡à¸ªà¸³à¹€à¸™à¸µà¸¢à¸‡à¹ƒà¸™à¹à¸•à¹ˆà¸¥à¸°à¸ าษา เช่น หลังยาซูว หลังยาซีเจีย (ภาษาจีน พุทธศตวรรษที่ 11-12 à¹à¸¥à¸° 16-18) ลังคาโศà¸à¸° à¸à¸´à¸¥à¸±à¸‡à¸à¸²à¹‚ศà¸à¸° (ภาษาสันสà¸à¸¤à¸• ภาษาทมิฬ พุทธศตวรรษที่ 9 à¹à¸¥à¸°à¸žà¸¸à¸—ธศตวรรษที่ 16) เล็งà¸à¸°à¸ªà¸¸à¸à¸° (ภาษาชวา พุทธศตวรรษที่ 20) ลังคะศุà¸à¸² (ภาษาà¸à¸²à¸«à¸£à¸±à¸š พุทธศตวรรษที่ 21) ลังà¸à¸°à¸ªà¸¸à¸à¸° ลังà¸à¸²à¸ªà¸¸à¸à¸° (ภาษามลายู พุทธศตวรรษที่ 24) (wheatly 1961 Sklling 1992:131; à¸à¸¡à¸£à¸² ศรีสุชาติ 2540;à¸à¸£à¸¡à¸¨à¸´à¸¥à¸›à¸²à¸à¸£ 2540:10) ชื่à¸à¸—ี่ปราà¸à¸à¸™à¸µà¹‰ นัà¸à¸§à¸´à¸Šà¸²à¸à¸²à¸£à¸ªà¸±à¸™à¸™à¸´à¸©à¸à¸²à¸™à¸§à¹ˆà¸²à¸™à¹ˆà¸²à¸ˆà¸°à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸Šà¸·à¹ˆà¸à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹€à¸”ียวà¸à¸±à¸™ ที่เคยตั้งà¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹ƒà¸™à¸£à¸±à¸à¹€à¸„ดะห์ ประเทศสหพันธรัà¸à¸¡à¸²à¹€à¸¥à¹€à¸‹à¸µà¸¢ à¹à¸¥à¸°à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ปัตตานีในประเทศไทย à¹à¸•à¹ˆà¹ƒà¸™à¸ªà¸¡à¸±à¸¢à¸«à¸¥à¸±à¸‡à¸¨à¸¹à¸™à¸¢à¹Œà¸à¸¥à¸²à¸‡à¸‚à¸à¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸™à¸µà¹‰à¸™à¹ˆà¸²à¸ˆà¸°à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹ƒà¸™à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ปัตตานี เนื่à¸à¸‡à¸ˆà¸²à¸à¸Šà¸²à¸§à¸žà¸·à¹‰à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸Šà¹ˆà¸§à¸‡à¸žà¸¸à¸—ธศตวรรษที่ 24 ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 25 ยังà¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¸§à¹ˆà¸²à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ พัฒนาขึ้นมาจาà¸à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸¥à¸±à¸‡à¸à¸²à¸ªà¸¸à¸à¸°à¸ªà¸à¸”คล้à¸à¸‡à¸à¸±à¸šà¸•à¸³à¸™à¸²à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹„ทรบุรีที่à¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¸§à¹ˆà¸² ราชามะโรงมหาวงค์ทรงสร้างลังà¸à¸²à¸ªà¸¸à¸à¸°à¸šà¸™à¸à¸±à¹ˆà¸‡à¸•à¸°à¸§à¸±à¸™à¸•à¸à¸—ี่เคดะห์à¹à¸¥à¸°à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸™à¸±à¸”ดาขà¸à¸‡à¸žà¸£à¸°à¸à¸‡à¸„์ได้มาสร้างลังà¸à¸²à¸ªà¸¸à¸à¸°à¸—ี่ปัตตานี ชาวพื้นเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹€à¸£à¸µà¸¢à¸à¸šà¸£à¸´à¹€à¸§à¸“à¹à¸–บนี้ว่าลังà¸à¸²à¸ªà¸¸à¸à¸°à¸¡à¸²à¸ˆà¸™à¸à¸£à¸°à¸—ั่งà¹à¸¡à¹ˆà¸™à¹‰à¸³à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¸—างเดิน (หม่à¸à¸¡à¹€à¸ˆà¹‰à¸²à¸ˆà¸±à¸™à¸—ร์จิรายุ รัชนี,2539:107) ราวพุทธศตวรรษที่ 19 ชุมชนลังà¸à¸²à¸ªà¸¸à¸à¸°à¹€à¸£à¸´à¹ˆà¸¡à¹€à¸ªà¸·à¹ˆà¸à¸¡à¸¥à¸‡à¹„ปเนื่à¸à¸‡à¸ˆà¸²à¸à¸‚้à¸à¸ˆà¸³à¸à¸±à¸”ทางภูมิศาสตร์à¹à¸¥à¸°à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸§à¸±à¸’ธรรมขà¸à¸‡à¸Šà¸²à¸§à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹„ด้เปลี่ยนà¹à¸›à¸¥à¸‡à¹„ป นัà¸à¸§à¸´à¸Šà¸²à¸à¸²à¸£à¸—างประวัติศาสตร์à¹à¸¥à¸°à¹‚บราณคดีเชื่à¸à¸§à¹ˆà¸² ปัตตานีเป็นที่à¹à¸§à¸°à¸žà¸±à¸à¸ˆà¸à¸”เรืà¸à¹€à¸žà¸·à¹ˆà¸à¹à¸¥à¸à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¸‹à¸·à¹‰à¸à¸‚ายสินค้าระหว่างพ่à¸à¸„้าชาวà¸à¸´à¸™à¹€à¸”ียทางตะวันตà¸à¸à¸±à¸šà¸žà¹ˆà¸à¸„้าชาวจีนทางตะวันà¸à¸à¸ à¹à¸¥à¸°à¸Šà¸™à¸žà¸·à¹‰à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸šà¸™à¹à¸œà¹ˆà¸™à¸”ินà¹à¸¥à¸°à¸•à¸²à¸¡à¸«à¸¡à¸¹à¹ˆà¹€à¸à¸²à¸°à¹ƒà¸à¸¥à¹‰à¹€à¸„ียงต่าง ๆ นà¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸™à¸±à¹‰à¸™à¸¢à¸±à¸‡à¹€à¸Šà¸·à¹ˆà¸à¸¡à¸±à¹ˆà¸™à¸à¸µà¸à¸”้วยว่าปัตตานีเดิมเป็นà¸à¸²à¸“าจัà¸à¸£à¸—ี่เà¸à¹ˆà¸²à¹à¸à¹ˆà¸•à¸²à¸¡à¸—ี่ปราà¸à¸Žà¹ƒà¸™à¹€à¸à¸à¸ªà¸²à¸£à¹‚บราณที่à¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¸¡à¸² (ภัคพดี à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸„งดี,มปป:2) หลัà¸à¸à¸²à¸™à¸—างโบราณคดีที่à¹à¸ªà¸”งร่à¸à¸‡à¸£à¸à¸¢à¸‚à¸à¸‡à¸„วามเจริà¸à¸£à¹ˆà¸‡à¹€à¸£à¸·à¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸à¸”ีตขà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸—ี่บริเวณà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸¢à¸°à¸£à¸±à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸‹à¸²à¸à¸£à¹ˆà¸à¸‡à¸£à¸à¸¢à¸‚à¸à¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹‚บราณขนาดใหà¸à¹ˆà¸‹à¹‰à¸à¸™à¸—ับà¸à¸±à¸™à¸–ึง 3 เมืà¸à¸‡ มีซาà¸à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹‚บราณสถานปราà¸à¸à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹„ม่น้à¸à¸¢à¸à¸§à¹ˆà¸² 40 à¹à¸«à¹ˆà¸‡ ซาà¸à¹€à¸™à¸´à¸™à¹‚บราณสถานบางà¹à¸«à¹ˆà¸‡à¹„ด้รับà¸à¸²à¸£à¸‚ุดà¹à¸•à¹ˆà¸‡à¹à¸¥à¸°à¸à¸™à¸¸à¸£à¸±à¸à¸©à¹Œà¹„ว้ เช่น โบราณสถานบ้านจาเละ 3 à¹à¸«à¹ˆà¸‡ ซึ่งเป็นซาà¸à¸à¸²à¸„ารศาสนสถานà¸à¹ˆà¸à¸à¸´à¸à¸—ี่มีà¸à¸²à¸£à¸‚ัดà¹à¸•à¹ˆà¸‡à¸›à¸£à¸°à¸”ับà¸à¸²à¸™à¸Šà¸±à¹‰à¸™à¸¥à¹ˆà¸²à¸‡ ๆ à¹à¸¥à¸°à¸¢à¸±à¸‡à¸„้นพบโบราณวัตถุจำนวนมาภเช่น สถูปจำลà¸à¸‡à¸”ินเผ่า พระพิมพ์ดินดิบ à¹à¸¥à¸°à¸”ินเผาบางชิ้นมีตัวà¸à¸±à¸à¸©à¸£à¸‹à¸¶à¹ˆà¸‡à¸™à¸±à¸à¸ าษาโบราณà¸à¹ˆà¸²à¸™à¹à¸¥à¸°à¹à¸›à¸¥à¸§à¹ˆà¸²à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸±à¸à¸©à¸£à¸›à¸±à¸¥à¸¥à¸§à¸° (à¸à¸´à¸™à¹€à¸”ียใต้) ภาษาสันสà¸à¸¤à¸•à¹€à¸‚ียนเป็นคาถาเนื่à¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸žà¸¸à¸—ธศาสนาลัทธิมหายาน พระโพธิสัตว์สัมฤทธิ์à¹à¸¥à¸°à¹€à¸¨à¸©à¸ าชนะดินเผาประเภทต่าง ๆ โบราณวัตถุเหล่านี้มีà¸à¸²à¸¢à¸¸à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹ƒà¸™à¸£à¸²à¸§à¸žà¸¸à¸—ธศตวรรษที่ 12-13 (à¸à¸£à¸¡à¸¨à¸´à¸¥à¸›à¸²à¸à¸£, 2535) สà¸à¸”คล้à¸à¸‡à¸à¸±à¸šà¸ˆà¸”หมายเหตุจีนที่ได้à¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¸–ึงไว้ นà¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸™à¸±à¹‰à¸™à¸«à¸¥à¸±à¸à¸à¸²à¸™à¸—ี่ได้ขุดค้นพบยังà¹à¸ªà¸”งให้เห็นด้วยว่าบริเวณที่เป็นที่ตั้งà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸¢à¸°à¸£à¸±à¸‡à¹ƒà¸™à¸›à¸±à¸ˆà¸ˆà¸¸à¸šà¸±à¸™ เป็นชุมชนที่มีความเจริà¸à¸—างวัฒนธรรมสูง โดยเฉพาะà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸¢à¸´à¹ˆà¸‡à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸žà¸¸à¸—ธที่ได้รับà¸à¸´à¸—ธิพลจาà¸à¸à¸´à¸™à¹€à¸”ียไว้à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¹€à¸•à¹‡à¸¡à¸—ี่ มีความสัมพันธ์à¸à¸±à¸šà¸”ินà¹à¸”นใà¸à¸¥à¹‰à¹€à¸„ียง เช่น บริเวณดินà¹à¸”นภาคà¸à¸¥à¸²à¸‡à¸‚à¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศไทย à¹à¸¥à¸°à¸šà¸£à¸´à¹€à¸§à¸“คาบสมุทรà¸à¸´à¸™à¹‚ดจีนด้วย à¹à¸¥à¸°à¸„งจะเป็นชุมชนที่มีà¸à¸´à¸ˆà¸à¸£à¸£à¸¡à¸ªà¸·à¸šà¸•à¹ˆà¸à¹€à¸£à¸·à¹ˆà¸à¸¢à¸¡à¸²à¸ˆà¸™à¸–ึงราวพุทธศตวรรษที่ 15 à¸à¹ˆà¸à¸™à¸—ี่à¸à¸²à¸“าจัà¸à¸£à¸¨à¸£à¸µà¸§à¸´à¸Šà¸±à¸¢à¸ˆà¸°à¸¡à¸µà¸à¸³à¸™à¸²à¸ˆà¸£à¸¸à¹ˆà¸‡à¹€à¸£à¸·à¸à¸‡à¸„รà¸à¸šà¸„ลุมคาบสมุทรมลายูในที่สุด (ภัคพดี à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸„งดี,มปป.:2) นัà¸à¸ ูมิศาสตร์เชื่à¸à¸§à¹ˆà¸² เมืà¸à¸‡à¹‚บราณขนาดใหà¸à¹ˆà¸—ี่บริเวณà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸¢à¸°à¸£à¸±à¸‡à¸™à¸±à¹‰à¸™à¸«à¸¡à¸”ความสำคัà¸à¸¥à¸‡à¸™à¹ˆà¸²à¸ˆà¸°à¸¡à¸µà¹€à¸«à¸•à¸¸à¸œà¸¥à¸›à¸£à¸°à¸à¸²à¸£à¸«à¸™à¸¶à¹ˆà¸‡à¸¡à¸²à¸ˆà¸²à¸à¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¹à¸›à¸¥à¸‡à¸‚à¸à¸‡à¸£à¸°à¸”ับน้ำทะเลช่วงระยะเวลา 1,000 ปีที่ผ่านมา โดยลดลงไประดับหนึ่งมีผลทำให้ชายà¸à¸±à¹ˆà¸‡à¸—ะเลถà¸à¸¢à¸«à¹ˆà¸²à¸‡à¸à¸à¸à¹„ปจาà¸à¹€à¸”ิม ดังนั้น ที่ตั้งขà¸à¸‡à¸Šà¸¸à¸¡à¸Šà¸™à¸ˆà¸¶à¸‡à¹„ม่เหมาะสมที่จะเป็นทำเลขà¸à¸‡à¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸—่าค้าขายà¸à¸µà¸à¸•à¹ˆà¸à¹„ป à¹à¸¥à¸°à¸™à¸³à¸¡à¸²à¸‹à¸¶à¹ˆà¸‡à¸à¸²à¸£à¸¢à¹‰à¸²à¸¢à¸—ี่ตั้งขà¸à¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸£à¸°à¸¢à¸°à¹€à¸§à¸¥à¸²à¸•à¹ˆà¸à¸¡à¸² ซึ่งสัมพันธ์à¸à¸±à¸šà¸•à¸³à¸™à¸²à¸™à¸à¸²à¸£à¸ªà¸£à¹‰à¸²à¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸—ี่à¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¹„ว้ในหนังสืà¸à¸«à¸¥à¸²à¸¢à¹€à¸¥à¹ˆà¸¡ เช่น Hikayat Patani:Story of Patani ขà¸à¸‡ A.Teeuw à¹à¸¥à¸° D.K.Wyatt:Sajaraj Kerajaan Melaya Patani หรืà¸à¸•à¸³à¸™à¸²à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸‚à¸à¸‡ lbrahim Syukri เป็นต้น à¹à¸¡à¹‰à¸§à¹ˆà¸²à¸ˆà¸°à¹„ม่สามารถระบุระยะเวลาà¸à¸³à¹€à¸™à¸´à¸”ขà¸à¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹„ด้à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¹à¸™à¹ˆà¸Šà¸±à¸” à¹à¸•à¹ˆà¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸à¹‡à¹„ด้ปราà¸à¸à¸Šà¸·à¹ˆà¸à¹à¸¥à¸°à¹€à¸ˆà¸£à¸´à¸à¸£à¸¸à¹ˆà¸‡à¹€à¸£à¸·à¸à¸‡à¸‚ึ้นมาเป็นลำดับ ตั้งà¹à¸•à¹ˆà¸žà¸¸à¸—ธศตวรรษที่ 19 เป็นà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸™à¹‰à¸à¸¢ เมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ ได้ชื่à¸à¸§à¹ˆà¸²à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸«à¸±à¸§à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸à¹ˆà¸²à¸¢à¹ƒà¸•à¹‰à¸›à¸¥à¸²à¸¢à¹à¸«à¸¥à¸¡à¸¡à¸²à¸¥à¸²à¸¢à¸¹ มีà¸à¸²à¸™à¸°à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศราชขà¸à¸‡à¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¸¡à¸²à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¹à¸•à¹ˆà¸£à¸±à¸Šà¸ªà¸¡à¸±à¸¢à¸ªà¸¡à¹€à¸”็จพระบรมไตรโลà¸à¸™à¸²à¸– (พ.ศ.1991-2031) à¹à¸¥à¸°à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸ ายใต้à¸à¸³à¸™à¸²à¸ˆà¸‚à¸à¸‡à¸à¸©à¸±à¸•à¸£à¸´à¸¢à¹Œà¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¹€à¸£à¸·à¹ˆà¸à¸¢à¸¡à¸² ในปี พ.ศ.2054 โปรตุเà¸à¸ªà¸ªà¸²à¸¡à¸²à¸£à¸–ยึดครà¸à¸‡à¸¡à¸°à¸¥à¸°à¸à¸²à¹„ด้สำเร็จ à¹à¸¥à¸°à¸žà¸¢à¸²à¸¢à¸²à¸¡à¸‚ยายà¸à¸´à¸—ธิพลทางà¸à¸²à¸£à¸„้าขึ้นมาทางตà¸à¸™à¹€à¸«à¸™à¸·à¸à¸‚à¸à¸‡à¸„าบสมุทรมาลายู ประà¸à¸à¸šà¸à¸±à¸šà¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸²à¸˜à¸´à¸šà¸”ีที่ 2 (พ.ศ.2034-2072) ทรงยินยà¸à¸¡à¹ƒà¸«à¹‰à¹‚ปรตุเà¸à¸ªà¹€à¸‚้ามาตั้งสถานีà¸à¸²à¸£à¸„้าในเมืà¸à¸‡à¸Šà¸²à¸¢à¸à¸±à¹ˆà¸‡à¸—ะเล เช่น นครศรีธรรมราช มะริด ตะนาวศรี รวมทั้งปัตตานีด้วย ทำให้ปัตตานีà¸à¸¥à¸²à¸¢à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸—่าหลัà¸à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸«à¸™à¸¶à¹ˆà¸‡ เป็นที่ตั้งขà¸à¸‡à¸ªà¸–านีà¸à¸²à¸£à¸„้าขà¸à¸‡à¸žà¹ˆà¸à¸„้าทั้งชาวตะวันตà¸à¹à¸¥à¸°à¸Šà¸²à¸§à¸•à¸°à¸§à¸±à¸™à¸à¸à¸ ทั้งชาวà¸à¸´à¸™à¹€à¸”ีย จีน à¹à¸¥à¸°à¸à¸µà¹ˆà¸›à¸¸à¹ˆà¸™ สินค้าที่สำคัà¸à¸‚à¸à¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸¢à¸¸à¸„นั้น ได้à¹à¸à¹ˆ ไม้à¸à¸¤à¸©à¸“า ไม้à¸à¸²à¸‡ เครื่à¸à¸‡à¹€à¸—ศ ขà¸à¸‡à¸›à¹ˆà¸² งาช้าง à¹à¸¥à¸°à¸™à¸à¹à¸£à¸” นà¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸™à¸µà¹‰à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸¢à¸±à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸ˆà¸¸à¸”รับส่งสินค้าขà¸à¸‡à¸™à¸²à¸™à¸²à¸Šà¸²à¸•à¸´ เช่น เครื่à¸à¸‡à¸–้วยชาม à¸à¸²à¸§à¸¸à¸˜ ดินปืน ดีบุภà¹à¸¥à¸°à¸œà¹‰à¸²à¹„หม (สถาบันทัà¸à¸©à¸´à¸“คดีศึà¸à¸©à¸²: 2529) à¹à¸¡à¹‰à¸§à¹ˆà¸²à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹€à¸›à¹‡à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศราชขà¸à¸‡à¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¸à¹‡à¸•à¸²à¸¡ à¹à¸•à¹ˆà¸”้วยเหตุเมืà¸à¸‡à¸—ี่ปัตตานีมีความเจริà¸à¸¡à¸±à¹ˆà¸™à¸„งทางเศรษà¸à¸à¸´à¸ˆà¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸”ี ทำให้เจ้าเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸•à¹‰à¸à¸‡à¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸°à¸«à¸¥à¸²à¸¢à¸„รั้ง ดังเช่น ในปี พ.ศ.2092 ในรัชสมัยสมเด็จพระมหาจัà¸à¸£à¸žà¸£à¸£à¸”ิ พม่ายà¸à¸—ัพมาตีà¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸² พระยาตานีศรีสุลต่านได้นำà¸à¸à¸‡à¸—ัพเรืà¸à¸›à¸£à¸°à¸à¸à¸šà¸”้วยเรืà¸à¸«à¸¢à¹ˆà¸²à¸«à¸¢à¸±à¸š 200 ลำ ไปช่วยราชà¸à¸²à¸£à¸ªà¸‡à¸„ราม à¹à¸•à¹ˆà¹€à¸¡à¸·à¹ˆà¸à¹€à¸«à¹‡à¸™à¸§à¹ˆà¸²à¸à¸à¸‡à¸—ัพà¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¹€à¸ªà¸µà¸¢à¸—ีพม่า จึงถืà¸à¹‚à¸à¸à¸²à¸ªà¸—ำà¸à¸²à¸£à¸‚บถยà¸à¸à¸³à¸¥à¸±à¸‡à¸šà¸¸à¸à¹€à¸‚้าไปในพระบรมมหาราชวัง สมเด็จพระมหาจัà¸à¸£à¸žà¸£à¸£à¸”ิหนีข้ามà¸à¸²à¸à¹„ปประทับบนเà¸à¸²à¸°à¸¡à¸«à¸²à¸žà¸£à¸²à¸«à¸¡à¸“์ จนเมื่à¸à¸à¸à¸‡à¸—ัพไทยรวบรวมà¸à¸³à¸¥à¸±à¸‡à¹„ด้à¹à¸¥à¹‰à¸§ จึงยà¸à¸à¸à¸‡à¸—ัพเข้าโà¸à¸šà¸¥à¹‰à¸à¸¡à¸•à¸µà¸à¸à¸‡à¸—หารเมืà¸à¸‡à¸•à¸²à¸™à¸µà¸ˆà¸™à¹à¸•à¸à¸žà¹ˆà¸²à¸¢à¹„ป ต่à¸à¸¡à¸²à¹ƒà¸™à¸›à¸µ พ.ศ.2146 สมเด็จพระนเรศวรมหาราช มีรับสั่งให้à¸à¸à¸à¸à¸²à¹€à¸”โชยà¸à¸—ัพไปตีเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ เพื่à¸à¸¢à¸¶à¸”เข้าไว้ในพระราชà¸à¸³à¸™à¸²à¸ˆ à¹à¸•à¹ˆà¹„ม่สำเร็จ เนื่à¸à¸‡à¸ˆà¸²à¸à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹„ด้รับà¸à¸²à¸£à¸Šà¹ˆà¸§à¸¢à¹€à¸«à¸¥à¸·à¸à¸ˆà¸²à¸à¸žà¹ˆà¸à¸„้าชาวยุโรป ทั้งà¸à¸²à¸§à¸¸à¸˜à¸›à¸·à¸™à¹ƒà¸«à¸à¹ˆà¹à¸¥à¸°à¸—รัพย์สินเงินทà¸à¸‡ ในสมัยพระเพทราชา (พ.ศ.2231-2245) เมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹„ม่พà¸à¹ƒà¸ˆà¹ƒà¸™à¸à¸²à¸£à¸ªà¸–าปนาขึ้นใหม่ขà¸à¸‡à¸à¸©à¸±à¸•à¸£à¸´à¸¢à¹Œà¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸² ประà¸à¸²à¸¨à¹„ม่ยà¸à¸¡à¸‚ึ้นà¸à¸±à¸šà¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¸à¸µà¸à¸„รั้ง ทำให้ปัตตานีเป็นà¸à¸´à¸ªà¸£à¸°à¸•à¹ˆà¸à¹€à¸™à¸·à¹ˆà¸à¸‡à¸¡à¸² จนà¸à¸£à¸°à¸—ั่งà¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¹€à¸ªà¸µà¸¢à¹à¸à¹ˆà¸žà¸¡à¹ˆà¸²à¹ƒà¸™ พ.ศ.2301 ตลà¸à¸”มาจนสิ้นสมัยà¸à¸£à¸¸à¸‡à¸¨à¸£à¸µà¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¹à¸¥à¸°à¸à¸£à¸¸à¸‡à¸˜à¸™à¸šà¸¸à¸£à¸µ เมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸•à¸±à¹‰à¸‡à¹à¸•à¹ˆà¸žà¸¸à¸—ธศตวรรษที่ 19 เป็นต้นมา ประชาชนส่วนใหà¸à¹ˆà¸™à¸±à¸šà¸–ืà¸à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¸ˆà¸²à¸à¸«à¸¥à¸±à¸à¸à¸²à¸™à¸—างโบราณคดีที่พบที่เมืà¸à¸‡à¹‚บราณยะรังà¹à¸ªà¸”งว่าประชาชนโดยทั่วไปà¸à¹ˆà¸à¸™à¸«à¸™à¹‰à¸²à¸™à¸±à¹‰à¸™à¸™à¸±à¸šà¸–ืà¸à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸žà¸¸à¸—ธà¹à¸¥à¸°à¸žà¸£à¸²à¸«à¸¡à¸“์ à¹à¸¥à¸°à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¸¡à¸²à¸™à¸±à¸šà¸–ืà¸à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡ หลังจาà¸à¸—ี่à¸à¸²à¸“าจัà¸à¸£à¸¨à¸£à¸µà¸§à¸´à¸Šà¸±à¸¢à¹€à¸ªà¸·à¹ˆà¸à¸¡à¸à¸³à¸™à¸²à¸ˆà¸¥à¸‡ à¸à¸´à¸—ธิพลขà¸à¸‡à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¸ˆà¸²à¸à¸£à¸²à¸Šà¸§à¸‡à¸„์มัชปาหิตในชวาได้à¹à¸œà¹ˆà¸à¸³à¸™à¸²à¸ˆà¹€à¸‚้ามาสู่à¹à¸«à¸¥à¸¡à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹à¸à¹ˆà¸à¸•à¸±à¸§à¸‚ึ้นเป็นà¸à¸²à¸“าจัà¸à¸£à¸¡à¸°à¸¥à¸°à¸à¸² ในราวพุทธศตวรรษที่ 19 à¹à¸œà¹ˆà¸à¸´à¸—ธิพลไปสู่เมืà¸à¸‡à¸•à¹ˆà¸²à¸‡ ๆ ทำให้เจ้าเมืà¸à¸‡à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¸à¸²à¸£à¸™à¸±à¸šà¸–ืà¸à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¹€à¸”ิมมาเป็นศาสนาà¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¸—ั้งหมด à¸à¹ˆà¸à¹ƒà¸«à¹‰à¹€à¸à¸´à¸”ความร่วมมืà¸à¸”้านà¸à¸²à¸£à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡ à¹à¸¥à¸°à¸à¸²à¸£à¹€à¸¨à¸£à¸©à¸à¸à¸´à¸ˆà¸à¸²à¸£à¸„้าในภูมิภาคนี้à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¹€à¸‚้มà¹à¸‚็ง ศาสนาà¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¹„ด้เจริà¸à¸£à¸¸à¹ˆà¸‡à¹€à¸£à¸·à¸à¸‡à¸‚ึ้นควบคู่ไปà¸à¸±à¸šà¸à¸²à¸£à¸„้า มีà¸à¸²à¸£à¸à¹ˆà¸à¸ªà¸£à¹‰à¸²à¸‡à¸¡à¸±à¸ªà¸¢à¸´à¸”ขึ้นเพื่à¸à¹ƒà¸Šà¹‰à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸—ี่ประà¸à¸à¸šà¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸à¸´à¸ˆ มัสยิดที่สำคัà¸à¸„ืภมัสยิดà¸à¸£à¸·à¸à¹€à¸‹à¸° ซึ่งเป็นมัสยิดใหà¸à¹ˆà¸›à¸£à¸°à¸ˆà¸³à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡ à¹à¸¥à¸°à¸¡à¸±à¸ªà¸¢à¸´à¸”บ้านดาโต๊ะ บริเวณที่เป็นท่าเรืà¸à¸—างตà¸à¸™à¹€à¸«à¸™à¸·à¸à¸‚à¸à¸‡à¸à¹ˆà¸²à¸§à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ นà¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸™à¸±à¹‰à¸™à¸¢à¸±à¸‡à¸¡à¸µà¸¡à¸±à¸ªà¸¢à¸´à¸”à¹à¸¥à¸°à¸ªà¸¸à¹€à¸«à¸£à¹ˆà¸²à¹ƒà¸™à¹€à¸‚ตชุมชนà¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¸–ูà¸à¸ªà¸£à¹‰à¸²à¸‡à¸‚ึ้นà¸à¸µà¸à¸«à¸¥à¸²à¸¢à¹à¸«à¹ˆà¸‡ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยà¸à¸”ฟ้าจุฬาโลà¸à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸à¸£à¸¸à¸‡à¸£à¸±à¸•à¸™à¹‚à¸à¸ªà¸´à¸™à¸—ร์ (พ.ศ.2325-2352) ทรงโปรดฯ ให้สมเด็จà¸à¸£à¸¡à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸§à¸±à¸‡à¸šà¸§à¸£à¸¡à¸«à¸²à¸ªà¸¸à¸£à¸ªà¸´à¸‡à¸«à¸™à¸²à¸— ยà¸à¸—ัพหลวงลงมาปราบปรามพม่าที่มาตีหัวเมืà¸à¸‡à¸—างà¹à¸«à¸¥à¸¡à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹à¸ˆà¸™à¹€à¸£à¸µà¸¢à¸šà¸£à¹‰à¸à¸¢ à¹à¸¥à¸°à¹ƒà¸™à¸›à¸µ พ.ศ.2328 à¸à¸£à¸¡à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸§à¸±à¸‡à¸šà¸§à¸£à¸¯ เสด็จลงไปประทับที่เมืà¸à¸‡à¸ªà¸‡à¸‚ลาให้ข้าหลวงเชิà¸à¸à¸£à¸°à¹à¸ªà¸£à¸±à¸šà¸ªà¸±à¹ˆà¸‡à¸à¸à¸à¹„ปยังหัวเมืà¸à¸‡à¸—ี่เหลืภคืภเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ เมืà¸à¸‡à¹„ทรบุรี à¹à¸¥à¸°à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸•à¸£à¸±à¸‡à¸à¸²à¸™à¸¹ ให้มายà¸à¸¡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸‚ึ้นเช่นเดิม à¹à¸•à¹ˆà¸ªà¸¸à¸¥à¸•à¹ˆà¸²à¸™à¸¡à¸¹à¸®à¸±à¸¡à¸«à¸¡à¸±à¸”พระยาปัตตานีในขณะนั้นขัดขืน à¸à¸£à¸¡à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸§à¸±à¸‡à¸šà¸§à¸£à¸¯ จึงมีรับสั่งให้พระยาà¸à¸¥à¸²à¹‚หมยà¸à¸à¸à¸‡à¸—ัพไทยลงไปตีเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹„ด้ในปี พ.ศ.2329 à¸à¸§à¸²à¸”ต้à¸à¸™à¸„รà¸à¸šà¸„รัวà¹à¸¥à¸°à¸¨à¸²à¸ªà¸•à¸£à¸²à¸§à¸¸à¸˜à¸¡à¸²à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸±à¸™à¸¡à¸²à¸ รวมทั้งปืนใหà¸à¹ˆ 2 à¸à¸£à¸°à¸šà¸à¸ à¹à¸•à¹ˆà¸ªà¸²à¸¡à¸²à¸£à¸–นำไปได้เพียงà¸à¸£à¸°à¸šà¸à¸à¹€à¸”ียว à¹à¸¥à¹‰à¸§à¸ˆà¸¶à¸‡à¸™à¸³à¸‚ึ้นทูลเà¸à¸¥à¹‰à¸²à¸¯ ถวายสมเด็จพระพุทธยà¸à¸”ฟ้าจุฬาโลภทรงโปรดฯ ให้จารึà¸à¸Šà¸·à¹ˆà¸à¹€à¸›à¹‡à¸™ â€à¸žà¸à¸²à¸•à¸²à¸™à¸µâ€ ซึ่งนับว่าเป็นปืนใหà¸à¹ˆà¸à¸£à¸°à¸šà¸à¸à¹ƒà¸«à¸à¹ˆà¸—ี่สุดขà¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศไทย ปัจจุบันตั้งà¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸šà¸£à¸´à¹€à¸§à¸“หน้าà¸à¸£à¸°à¸—รวงà¸à¸¥à¸²à¹‚หม à¸à¸£à¸¸à¸‡à¹€à¸—พมหานคร ในปี พ.ศ.2332 ตนà¸à¸¹à¸¥à¸²à¸¡à¸´à¸”ดินเจ้าเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸¡à¸µà¸«à¸™à¸±à¸‡à¸ªà¸·à¸à¹„ปชวนà¸à¸‡à¸„์เชียงสืà¸à¹€à¸ˆà¹‰à¸²à¸à¸™à¸±à¸¡à¸à¹Šà¸ ให้ร่วมà¸à¸±à¸™à¸•à¸µà¸«à¸±à¸§à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸à¸²à¸“าจัà¸à¸£ เมื่à¸à¸žà¸£à¸°à¸šà¸²à¸—สมเด็จพระพุทธยà¸à¸”ฟ้าจุฬาโลà¸à¸—รงทราบ จึงโปรดฯ ให้ยà¸à¸—ัพไปตีเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¸à¸µà¸à¸„รั้งหนึ่ง ต่à¸à¸¡à¸²à¹ƒà¸™à¸›à¸µ พ.ศ. 2351 ดาตะปังà¸à¸²à¸¥à¸±à¸™à¹„ด้à¸à¹ˆà¸à¸„วามไม่สงบขึ้น รัชà¸à¸²à¸¥à¸—ี่ 1 โปรดให้เจ้าพระยาพลเทพ (บุนนาค) ยà¸à¸—ัพหลวงà¸à¸à¸à¹„ปสมทบà¸à¸±à¸šà¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸ªà¸‡à¸‚ลา พัทลุง จะนะ ตีเมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹„ด้สำเร็จ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (พ.ศ.2352-2367) เà¸à¸´à¸”ความไม่สงบบ่à¸à¸¢à¸„รั้ง ดังนั้นจึงโปรดเà¸à¸¥à¹‰à¸²à¸¯ ให้พระยาà¸à¸ ัยสงครามà¹à¸¥à¸°à¸žà¸£à¸°à¸¢à¸²à¸ªà¸‡à¸‚ลา (เถี่ยนจ๋à¸à¸‡) ผู้à¸à¸³à¸à¸±à¸šà¸”ูà¹à¸¥à¸«à¸±à¸§à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹à¹à¸šà¹ˆà¸‡à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸•à¸²à¸™à¸µà¸à¸à¸à¹€à¸›à¹‡à¸™ 7 หัวเมืà¸à¸‡ à¹à¸¥à¸°à¹à¸•à¹ˆà¸‡à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¹ƒà¸«à¹‰à¸žà¸£à¸°à¸¢à¸²à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸œà¸¹à¹‰à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡ ตั้งà¹à¸•à¹ˆà¸›à¸µ พ.ศ. 2359 เป็นต้นมา ได้à¹à¸à¹ˆ 1. เมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ ต่วนสุหลง เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡ 2. เมืà¸à¸‡à¸¢à¸°à¸«à¸£à¸´à¹ˆà¸‡ นายพ่าย เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡ 3. เมืà¸à¸‡à¸ªà¸²à¸¢ นิเดะห์ เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡ 4. เมืà¸à¸‡à¸«à¸™à¸à¸‡à¸ˆà¸´à¸ ต่วนนิ เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡ 5. เมืà¸à¸‡à¸£à¸°à¹à¸‡à¸° นิดะห์ เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡ 6. เมืà¸à¸‡à¸£à¸²à¸¡à¸±à¸™à¸«à¹Œ ต่วนมันโซร์ เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡ 7. เมืà¸à¸‡à¸¢à¸°à¸¥à¸² ต่วนยาลà¸à¸£à¹Œ เป็นเจ้าเมืà¸à¸‡(Ibrahim Syukri, 1985 : 61-62 ; ครà¸à¸‡à¸Šà¸±à¸¢ หัตถา, 2451 : 140-142) ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจà¸à¸¡à¹€à¸à¸¥à¹‰à¸²à¹€à¸ˆà¹‰à¸²à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸«à¸±à¸§ รัชà¸à¸²à¸¥à¸—ี่ 5 โปรดเà¸à¸¥à¹‰à¸²à¸¯ ให้ยà¸à¹€à¸¥à¸´à¸à¸§à¸´à¸˜à¸µà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¸šà¹‰à¸²à¸™à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹à¸šà¸šà¸ˆà¸•à¸¸à¸ªà¸”มภ์ (เวียง วัง คลัง นา) ตั้งà¹à¸•à¹ˆà¸›à¸µ พ.ศ. 2435 เป็นต้นมา จัดà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹à¸šà¸š 12 à¸à¸£à¸°à¸—รวง มีà¸à¸£à¸°à¸—รวงมหาดไทยเป็นà¸à¸£à¸°à¸—รวงà¸à¸²à¸£à¹à¸œà¹ˆà¸™à¸”ิน โดยให้จัดà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸£à¸°à¸šà¸šà¹€à¸—ศาภิบาล ทรงใช้นโยบายประนีประนà¸à¸¡à¹à¸¥à¸°à¸—รงดำเนินà¸à¸²à¸£à¸—ีละขั้นตà¸à¸™à¹‚ดยไม่à¸à¹ˆà¸à¹ˆà¹ƒà¸«à¹‰à¹€à¸à¸´à¸”à¸à¸²à¸£à¸à¸£à¸°à¸—บà¸à¸£à¸°à¹€à¸—ืà¸à¸™à¸•à¹ˆà¸à¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¸‚à¸à¸‡à¹€à¸ˆà¹‰à¸²à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡ ทั้ง 7 หัวเมืà¸à¸‡ ในภาคใต้ทรงโปรดฯ ให้จัดà¹à¸šà¹ˆà¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™ 4 มณฑล ได้à¹à¸à¹ˆ ๑. มณฑลภูเà¸à¹‡à¸• จัดตั้งในปี พ.ศ. 2437 ๒. มณฑลชุมพร จัดตั้งในปี พ.ศ. 2439 ๓. มณฑลนครศรีธรรมราช จัดตั้งในปี พ.ศ. 2439 ๔. มณฑลไทรบุรี จัดตั้งในปี พ.ศ. 2440มณฑลนครศรีธรรมราช ประà¸à¸à¸šà¸”้วยเมืà¸à¸‡ 10 เมืà¸à¸‡ โดยรวมเà¸à¸²à¸šà¸£à¸´à¹€à¸§à¸“ 7 หัวเมืà¸à¸‡à¹€à¸‚้าไว้ด้วยคืภเมืà¸à¸‡à¸™à¸„รศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา ตานี ยะหริ่ง สายบุรี หนà¸à¸‡à¸ˆà¸´à¸ ยะลา ระà¹à¸‡à¸° à¹à¸¥à¸°à¸£à¸²à¸¡à¸±à¸™à¸«à¹Œ มีผู้ว่าราชà¸à¸²à¸£à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸”ูà¹à¸¥ à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹ƒà¸™à¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¸‚à¸à¸‡à¸‚้าหลวงเทศาภิบาลมณฑล ปี พ.ศ. 2447 ทรงพระà¸à¸£à¸¸à¸“าโปรดให้à¹à¸¢à¸à¸«à¸±à¸§à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸—ั้ง 7 à¸à¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸¡à¸“ฑลนครศรีธรรมราช มาตั้งเป็นมณฑลปัตตานี พร้à¸à¸¡à¸—ั้งเปลี่ยนà¸à¸²à¸™à¸°à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸³à¹€à¸ ภà¹à¸¥à¸°à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸” ได้à¹à¸à¹ˆ จังหวัดปัตตานี รวมเมืà¸à¸‡à¸«à¸™à¸à¸‡à¸ˆà¸´à¸à¹à¸¥à¸°à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸¢à¸°à¸«à¸£à¸´à¹ˆà¸‡ จังหวัดสายบุรี รวมเมืà¸à¸‡à¸£à¸°à¹à¸‡à¸° จังหวัดยะลา รวมเมืà¸à¸‡à¸£à¸²à¸¡à¸±à¸™à¸«à¹Œà¸™à¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸™à¸µà¹‰à¸¢à¸±à¸‡à¹à¸¢à¸à¸—้à¸à¸‡à¸—ี่à¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸«à¸™à¸à¸‡à¸ˆà¸´à¸à¸¢à¸à¸à¸²à¸™à¸°à¸‚ึ้นเป็นà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹€à¸à¹ˆà¸² ซึ่งต่à¸à¸¡à¸²à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¸Šà¸·à¹ˆà¸à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸¡à¸°à¸à¸£à¸¹à¸”à¹à¸¥à¸°à¸à¸³à¹€à¸ à¸à¹‚คà¸à¹‚พธิ์ตามลำดับ เมืà¸à¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹€à¸”ิมเปลี่ยนชื่à¸à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸›à¸°à¸à¸²à¸®à¸°à¸£à¸±à¸‡ à¹à¸¥à¸°à¸ˆà¸±à¸”ตั้งà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸‚ึ้นใหม่à¸à¸µà¸ 2 à¸à¸³à¹€à¸ ภคืภà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸¢à¸°à¸£à¸±à¸‡ à¹à¸¥à¸°à¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸›à¸°à¸™à¸²à¹€à¸£à¸°à¸‚ึ้นà¸à¸±à¸šà¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ปัตตานี ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปà¸à¹€à¸à¸¥à¹‰à¸²à¹€à¸ˆà¹‰à¸²à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸«à¸±à¸§ เà¸à¸´à¸”ภาวะเศรษà¸à¸à¸´à¸ˆà¸‚à¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศตà¸à¸•à¹ˆà¸³à¸ ายหลังจาà¸à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¹à¸›à¸¥à¸‡à¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸›à¸µ พ.ศ. 2475 รัà¸à¸šà¸²à¸¥à¸ˆà¸¶à¸‡à¸•à¹‰à¸à¸‡à¸•à¸±à¸”ทà¸à¸™à¸£à¸²à¸¢à¸ˆà¹ˆà¸²à¸¢à¹ƒà¸«à¹‰à¸™à¹‰à¸à¸¢à¸¥à¸‡à¹€à¸žà¸·à¹ˆà¸à¸£à¸±à¸à¸©à¸²à¹€à¸ªà¸–ียรภาพทางà¸à¸²à¸£à¸„ลังขà¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศ จึงยุบเลิà¸à¸¡à¸“ฑลปัตตานี คงสภาพเป็นจังหวัด ยุบจังหวัดสายบุรีเป็นà¸à¸³à¹€à¸ à¸à¸•à¸°à¸¥à¸¸à¸šà¸±à¸™ à¹à¸¥à¸°à¹à¸šà¹ˆà¸‡à¸žà¸·à¹‰à¸™à¸—ี่บางส่วนขà¸à¸‡à¸ªà¸²à¸¢à¸šà¸¸à¸£à¸µ คืà¸à¸£à¸°à¹à¸‡à¸° à¹à¸¥à¸°à¸šà¸²à¹€à¸ˆà¸²à¸° ไปขึ้นà¸à¸±à¸šà¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”นราธิวาส ตั้งà¹à¸•à¹ˆà¸›à¸µ พ.ศ. 2476 เป็นต้นมา จังหวัดปัตตานีมีà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¹‚ดยผู้ว่าราชà¸à¸²à¸£à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸” พระยารัตนภัคดี (à¹à¸ˆà¹‰à¸‡ สุวรรณจินดา) เป็นผู้ว่าราชà¸à¸²à¸£à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ปัตตานีคนà¹à¸£à¸ ภายใต้à¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¸•à¸²à¸¡à¸£à¸°à¸šà¸à¸šà¸›à¸£à¸°à¸Šà¸²à¸˜à¸´à¸›à¹„ตย โดยà¸à¸£à¸°à¸—รวงมหาดไทยได้ประà¸à¸²à¸¨à¹ƒà¸Šà¹‰à¸žà¸£à¸°à¸£à¸²à¸Šà¸šà¸±à¸à¸à¸±à¸•à¸´à¸£à¸°à¹€à¸šà¸µà¸¢à¸šà¸šà¸£à¸´à¸«à¸²à¸£à¸£à¸²à¸Šà¸à¸²à¸£à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸£à¸²à¸Šà¸à¸²à¸“าจัà¸à¸£à¸ªà¸¢à¸²à¸¡ พ.ศ. 2476 จัดระเบียบบริหารราชà¸à¸²à¸£à¸ªà¹ˆà¸§à¸™à¸ ูมิภาคà¸à¸à¸à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”à¹à¸¥à¸°à¸à¸³à¹€à¸ ภหลังจาà¸à¸™à¸±à¹‰à¸™à¹„ด้มีà¸à¸²à¸£à¸›à¸£à¸±à¸šà¸›à¸£à¸¸à¸‡à¹à¸à¹‰à¹„ขพระราชบัà¸à¸à¸±à¸•à¸´à¸”ังà¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¹ƒà¸™à¸›à¸µ พ.ศ. 2499 à¹à¸¥à¸° พ.ศ. 2505 à¹à¸¥à¸°à¹ƒà¸Šà¹‰à¸šà¸£à¸´à¸«à¸²à¸£à¸£à¸²à¸Šà¸à¸²à¸£à¹à¸œà¹ˆà¸™à¸”ินมาจนทุà¸à¸§à¸±à¸™à¸™à¸µà¹‰ เหตุà¸à¸²à¸£à¸“์สำคัà¸à¸—ี่เà¸à¸µà¹ˆà¸¢à¸§à¸‚้à¸à¸‡à¸à¸±à¸šà¸žà¸±à¸’นาà¸à¸²à¸£à¸—างประวัติศาสตร์ขà¸à¸‡à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ปัตตานีในà¸à¸”ีต ได้à¹à¸à¹ˆ เหตุà¸à¸²à¸£à¸“์ความไม่สงบà¸à¸±à¸™à¹€à¸™à¸·à¹ˆà¸à¸‡à¸ˆà¸²à¸à¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¹à¸›à¸¥à¸‡à¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¹ƒà¸™à¹à¸•à¹ˆà¸¥à¸°à¸¢à¸¸à¸„à¹à¸•à¹ˆà¸¥à¸°à¸ªà¸¡à¸±à¸¢ จนนำไปสู่à¸à¸²à¸£à¸•à¹ˆà¸à¸•à¹‰à¸²à¸™à¸£à¸±à¸à¸‹à¸¶à¹ˆà¸‡à¸¡à¸µà¸¡à¸²à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸¥à¸³à¸”ับ ตั้งà¹à¸•à¹ˆà¸ªà¸¡à¸±à¸¢à¸à¸¢à¸¸à¸˜à¸¢à¸²à¸ˆà¸™à¸–ึงหลังà¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¹à¸›à¸¥à¸‡à¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡ พ.ศ. 2475 à¸à¸²à¸£à¸•à¹ˆà¸à¸•à¹‰à¸²à¸™à¸£à¸±à¸à¸—ำให้เà¸à¸´à¸”ขบวนà¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวทางà¸à¸²à¸£à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹à¸¥à¸°à¸à¸²à¸£à¸à¸²à¸£à¸à¹ˆà¸à¸à¸²à¸£à¸£à¹‰à¸²à¸¢à¹ƒà¸™à¹€à¸§à¸¥à¸²à¸•à¹ˆà¸à¸¡à¸² ตัวà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¹€à¸Šà¹ˆà¸™ ระหว่างปี พ.ศ. 2453 – 2465 มีà¸à¸²à¸£à¸•à¹ˆà¸à¸•à¹‰à¸²à¸™à¸£à¸±à¸à¸šà¸²à¸¥à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸£à¸¸à¸™à¹à¸£à¸‡à¸ˆà¸²à¸à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ เà¸à¸´à¸”à¸à¸²à¸£à¸ˆà¸¥à¸²à¸ˆà¸¥à¸«à¸¥à¸²à¸¢à¸„รั้งโดยนำประเด็นทางศาสนาที่à¹à¸•à¸à¸•à¹ˆà¸²à¸‡à¹„ปจาà¸à¸£à¸±à¸à¸œà¸¹à¹‰à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡ รวมถึงà¸à¸²à¸£à¸—ี่รัà¸à¸šà¸²à¸¥à¹„ทยเริมใช้à¸à¸Žà¸«à¸¡à¸²à¸¢à¹à¸¥à¸°à¸£à¸°à¹€à¸šà¸µà¸¢à¸šà¸—ี่ขัดà¸à¸±à¸šà¸«à¸¥à¸±à¸à¸à¸²à¸£à¸‚à¸à¸‡à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸² หรืà¸à¸‚ัดต่à¸à¸›à¸£à¸°à¹€à¸žà¸“ีปà¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸‚à¸à¸‡à¸Šà¸²à¸§à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡ ในปี พ.ศ. 2466 สมัยรัชà¸à¸²à¸¥à¸—ี่ 6รัà¸à¸šà¸²à¸¥à¸ˆà¸¶à¸‡à¸—บทวนผ่à¸à¸™à¸›à¸£à¸™à¸£à¸°à¹€à¸šà¸µà¸¢à¸šà¸›à¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸—ี่ขัดต่à¸à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡ à¹à¸¥à¸°à¹ƒà¸«à¹‰à¸œà¸¹à¹‰à¸—ี่นับถืà¸à¸¨à¸²à¸ªà¸™à¸²à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¸¡à¸µà¸šà¸—บาทในà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡à¸”ูà¹à¸¥à¸•à¸™à¹€à¸à¸‡à¹„ด้มาà¸à¸‚ั้น จนà¸à¸£à¸°à¸—ั้งปี พ.ศ. 2475 เมื่à¸à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศไทยมีà¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¸¥à¸µà¹ˆà¸¢à¸™à¹à¸›à¸¥à¸‡à¸£à¸°à¸šà¸šà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸„รà¸à¸‡ มีà¸à¸²à¸£à¹€à¸¥à¸·à¸à¸à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¸œà¸¹à¹‰à¹à¸—นราษฎรขึ้นเป็นครั้งà¹à¸£à¸ นับเป็นà¸à¸²à¸£à¹€à¸›à¸´à¸”โà¸à¸à¸²à¸ªà¹ƒà¸«à¹‰à¸›à¸£à¸°à¸Šà¸²à¸Šà¸™à¸—ุà¸à¸«à¸¡à¸¹à¹ˆà¹€à¸«à¸¥à¹ˆà¸²à¹„ด้มีบทบาทà¹à¸¥à¸°à¸¡à¸µà¸ªà¹ˆà¸§à¸™à¸£à¹ˆà¸§à¸¡à¹ƒà¸™à¸à¸²à¸£à¸šà¸£à¸´à¸«à¸²à¸£à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศ à¹à¸¡à¹‰à¸§à¹ˆà¸²à¸à¸²à¸£à¹€à¸¥à¸·à¸à¸à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¸„รั้งà¹à¸£à¸ พ.ศ. 2476 ที่จังหวัดปัตตานี ยะลา à¹à¸¥à¸°à¸™à¸£à¸²à¸˜à¸´à¸§à¸²à¸ª จะไม่มีผู้ที่เป็นมุสลิมได้รับà¸à¸²à¸£à¹€à¸¥à¸·à¸à¸à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸ªà¸¡à¸²à¸Šà¸´à¸à¸ªà¸ าผู้à¹à¸—นราษฎรเพิ่มมาà¸à¸‚ึ้น à¹à¸¥à¸°à¹„ด้ทำหน้าที่ทางนิติบัà¸à¸à¸±à¸•à¸´à¹à¸¥à¸°à¸—างà¸à¸²à¸£à¸šà¸£à¸´à¸«à¸²à¸£à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸•à¹ˆà¸à¹€à¸™à¸·à¹ˆà¸à¸‡ ในบางยุคบางสมัย(เช่น ในปี พ.ศ. 2539) สมาชิà¸à¸ªà¸ าผู้à¹à¸—นราษฎรซึ่งเป็นมุสลิมจาà¸à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ชายà¹à¸”นภาคใต้ได้รับà¸à¸²à¸£à¹€à¸ªà¸™à¸à¸Šà¸·à¹ˆà¸ à¹à¸¥à¸°à¹„ด้รับพระบรมโà¸à¸‡à¸à¸²à¸£à¹‚ปรดเà¸à¸¥à¹‰à¸²à¸¯ ให้เป็นประธานสภาผู้à¹à¸—นราษฎร ซึ่งถืà¸à¸§à¹ˆà¸²à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸œà¸¹à¹‰à¸™à¸³à¸ªà¸¹à¸‡à¸ªà¸¸à¸”à¸à¹ˆà¸²à¸¢à¸™à¸´à¸•à¸´à¸šà¸±à¸à¸à¸±à¸•à¸´à¸‚à¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศ หาà¸à¸žà¸´à¸ˆà¸²à¸£à¸“าถึงผลà¸à¸²à¸£à¹€à¸¥à¸·à¸à¸à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¸ªà¸¡à¸²à¸Šà¸´à¸à¸ªà¸ าผู้à¹à¸—นราษฎรในปี พ.ศ. 2480 à¹à¸¥à¸° พ.ศ. 2481 ที่ปัตตานี ยะลา à¹à¸¥à¸°à¸™à¸£à¸²à¸˜à¸´à¸§à¸²à¸ª มีสมาชิà¸à¸ªà¸ าผู้à¹à¸—นราษฎรที่เป็นมุสลิมได้รับà¸à¸²à¸£à¹€à¸¥à¸·à¸à¸à¸•à¸±à¹‰à¸‡à¸—ั้งหมด à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¹„รà¸à¹‡à¸•à¸²à¸¡à¸„วามขัดà¹à¸¢à¹‰à¸‡à¸•à¹ˆà¸²à¸‡à¹† ในบางประเด็นยังคงมีà¸à¸¢à¸¹à¹ˆ เช่น à¸à¸²à¸£à¸ˆà¸±à¸”à¸à¸²à¸£à¸¨à¸¶à¸à¸©à¸²à¸ าคบังคับà¸à¸²à¸£à¹ƒà¸Šà¹‰à¸ าษาà¹à¸¥à¸°à¸£à¸°à¹€à¸šà¸µà¸¢à¸šà¸›à¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸•à¹ˆà¸²à¸‡à¹† ระหว่างปี พ.ศ. 2482 – 2485 ความไม่เข้าใจขà¸à¸‡à¸Šà¸²à¸§à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡à¸‚ยายตัวà¸à¸à¸à¹„ปมาà¸à¸‚ึ้น เมื่à¸à¸ˆà¸à¸¡à¸žà¸¥ ป. พิบูลสงคราม นายà¸à¸£à¸±à¸à¸¡à¸™à¸•à¸£à¸µà¸‚à¸à¸‡à¹„ทยในขณะนั้นประà¸à¸²à¸¨à¹ƒà¸Šà¹‰à¸™à¹‚ยบาย “รัà¸à¸™à¸´à¸¢à¸¡â€ รวม 12 ฉบับ ปราà¸à¸à¸§à¹ˆà¸² นโยบายหลายข้à¸à¸‚ัดต่à¸à¸›à¸£à¸°à¹€à¸žà¸“ีปà¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸‚à¸à¸‡à¸Šà¸²à¸§à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡ ในปี พ.ศ. 2491 หะยีสุหลงถูà¸à¸£à¸±à¸à¸šà¸²à¸¥à¹„ทยจับà¸à¸¸à¸¡ ความตึงเครียดระหว่างชาวมลายูมุสลิมà¸à¸±à¸šà¸£à¸±à¸à¸šà¸²à¸¥à¹„ทยจึงปะทุขึ้น มีà¸à¸²à¸£à¸›à¸£à¸²à¸šà¸›à¸£à¸²à¸¡à¹à¸¥à¸°à¸›à¸°à¸—ะà¸à¸±à¸™à¸”้วยà¸à¸²à¸§à¸¸à¸˜ มีผู้เสียชีวิตà¹à¸¥à¸°à¸šà¸²à¸”เจ็บหลายคน รัà¸à¸šà¸²à¸¥à¹„ทยเรียà¸à¹€à¸«à¸•à¸¸à¸à¸²à¸£à¸“์ครั้งนี้ว่า “à¸à¸šà¸à¸”ุซงยà¸â€ ผลà¸à¸£à¸°à¸—บที่เà¸à¸´à¸”ขึ้นจาà¸à¹€à¸«à¸•à¸¸à¸à¸²à¸£à¸“์ครั้งนี้ ทำให้ชาวมลายูมุสลิมในจังหวัดชายà¹à¸”นภาคใต้นับพันคนà¸à¸žà¸¢à¸žà¸¥à¸µà¹‰à¸ ัย บางส่วนไปà¸à¸²à¸¨à¸±à¸¢à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸–าวรในรัà¸à¸•à¹ˆà¸²à¸‡à¹† ตà¸à¸™à¸šà¸™à¸‚à¸à¸‡à¸ªà¸«à¸žà¸±à¸™à¸˜à¸£à¸±à¸à¸¡à¸²à¹€à¸¥à¹€à¸‹à¸µà¸¢ นà¸à¸à¸ˆà¸²à¸à¸™à¸±à¹‰à¸™à¸œà¸¥à¸à¸£à¸°à¸—บที่สืบเนื่à¸à¸‡à¸•à¹ˆà¸à¸¡à¸² คืà¸à¸„วามรู้สึà¸à¸•à¹ˆà¸à¸•à¹‰à¸²à¸™à¹à¸¥à¸°à¸„วามหวาดระà¹à¸§à¸‡à¸•à¹ˆà¸à¸à¸±à¸™à¸£à¸°à¸«à¸§à¹ˆà¸²à¸‡à¹€à¸ˆà¹‰à¸²à¸«à¸™à¹‰à¸²à¸—ี่ขà¸à¸‡à¸£à¸±à¸à¸à¸±à¸šà¸œà¸¹à¹‰à¸™à¸³à¸Šà¸²à¸§à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡ บางครั้งà¸à¹‡à¸¡à¸µà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸à¸²à¸£à¸—ี่รุนà¹à¸£à¸‡à¸ˆà¸²à¸à¸—ั้งสà¸à¸‡à¸à¹ˆà¸²à¸¢ à¸à¸²à¸£à¸•à¹ˆà¸à¸•à¹‰à¸²à¸™à¸£à¸±à¸à¹„ด้ปราà¸à¸à¹€à¸›à¹‡à¸™à¸‚บวนà¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวชัดเจนขึ้นทันที เมื่à¸à¸œà¸¹à¹‰à¸à¸žà¸¢à¸žà¸ˆà¸²à¸à¹€à¸à¸•à¸¸à¸à¸²à¸£à¸“์ที่ปัตตานี ระหว่าง พ.ศ. 2490 – 2491 ได้รวบรวมสมาชิà¸à¸ˆà¸³à¸™à¸§à¸™à¸«à¸™à¸¶à¹ˆà¸‡à¸ˆà¸±à¸”ตั้ง “ขบวนà¸à¸²à¸£à¸›à¸£à¸°à¸Šà¸²à¸Šà¸²à¸•à¸´à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸¹à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µâ€ หรืภGAMPAR (Gabogan Melayu Pattani Raya) มีศูนย์à¸à¸¥à¸²à¸‡à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸—ี่โà¸à¸•à¸²à¸šà¸²à¸£à¸¹ à¹à¸¥à¸°à¸¡à¸µà¹€à¸„รืà¸à¸‚่ายในà¸à¸¥à¸±à¸™à¸•à¸±à¸™ เคดะห์ สิงคโปร์ à¹à¸¥à¸°à¸›à¸µà¸™à¸±à¸‡ ส่วนที่ปัตตานีมีà¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวขà¸à¸‡à¸›à¸£à¸°à¸Šà¸²à¸Šà¸™à¸Šà¸²à¸§à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ หลังจาà¸à¸™à¸±à¹‰à¸™à¹ƒà¸™à¸›à¸µ พ.ศ. 2502 ได้มีà¸à¸²à¸£à¸£à¸§à¸šà¸£à¸§à¸¡à¸œà¸¹à¹‰à¸™à¸³à¹à¸¥à¸°à¸ªà¸¡à¸²à¸Šà¸´à¸à¸ˆà¸²à¸à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µà¹à¸¥à¸° GAMPAR จัดตั้งเป็นขบวนà¸à¸²à¸£à¹ƒà¸«à¸¡à¹ˆ คืภ“ขบวนà¸à¸²à¸£à¹à¸™à¸§à¸«à¸™à¹‰à¸²à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸Šà¸²à¸•à¸´à¹€à¸žà¸·à¹ˆà¸à¸›à¸¥à¸”ปล่à¸à¸¢à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µâ€ หรืภBNPP (Barisan National Pembebasan Pattani) ปี พ.ศ. 2503 มีà¸à¸²à¸£à¸ˆà¸±à¸”ตั้งขบวนà¸à¸²à¸£à¸›à¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸Šà¸²à¸•à¸´à¸«à¸£à¸·à¸ BRN (Barisan Revolusion Nasional) มีà¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวมาà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸•à¹ˆà¸à¹€à¸™à¸·à¹ˆà¸à¸‡à¸šà¸£à¸´à¹€à¸§à¸“เขตรà¸à¸¢à¸•à¹ˆà¸à¸Šà¸²à¸¢à¹à¸”นไทย – มาเลเซียà¹à¸–บจังหวัดยะลา à¹à¸¥à¸°à¸ªà¸‡à¸‚ลา ในปี 2511 มีขบวนà¸à¸²à¸£à¸›à¸¥à¸”à¹à¸à¸à¸ªà¸²à¸˜à¸²à¸£à¸“รัà¸à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ หรืภPULO (Pattani United Liberation Organization) เà¸à¸´à¸”ขึ้น à¸à¸‡à¸„์à¸à¸£à¸™à¸µà¹‰à¸¡à¸µà¸šà¸—บาทสูงà¹à¸¥à¸°à¸¡à¸µà¸à¸²à¸£à¹ƒà¸Šà¹‰à¸„วามรุนà¹à¸£à¸‡à¹ƒà¸™à¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หว มีà¸à¸²à¸£à¹‚ฆษณาผลงานปà¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸à¸²à¸£à¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸ªà¸¡à¹ˆà¸³à¹€à¸ªà¸¡à¸ จนได้รับความเชื่à¸à¸–ืà¸à¸ˆà¸²à¸à¸à¸‡à¸„์à¸à¸£à¹ƒà¸™à¸•à¹ˆà¸²à¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศที่สนับสนุนà¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวดังà¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§ (Mohd. Zamberi A.Malak, 1993 : 318 – 330 ; Ahmad Fathy al – Fatani, 1994 : 127 – 131 ; Pitsuwan, 1989 : 175 - 187) ในระยะที่พรรคคà¸à¸¡à¸¡à¸´à¸§à¸™à¸´à¸ªà¸•à¹Œà¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศไทย (PKT : Parti Komunis Thailand) à¹à¸¥à¸°à¸žà¸£à¸£à¸„คà¸à¸¡à¸¡à¸´à¸§à¸™à¸´à¸ªà¸•à¹Œà¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸¡à¸¥à¸²à¸¢à¸² (PKM : Parti Komunis Malaya) เคยมีบทบาทเคลื่à¸à¸™à¹„หวà¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¸•à¸²à¸¡à¹à¸™à¸§à¸Šà¸²à¸¢à¹à¸”นไทย - มาเลเซีย มีหลัà¸à¸à¸²à¸™à¸Šà¸±à¸”เจนว่าพรรคคà¸à¸¡à¸¡à¸´à¸§à¸™à¸´à¸ªà¸•à¹Œà¸—ั้งสà¸à¸‡à¹ƒà¸«à¹‰à¸à¸²à¸£à¸ªà¸™à¸±à¸šà¸ªà¸™à¸¸à¸™à¸‚บวนà¸à¸²à¸£à¹à¸šà¹ˆà¸‡à¹à¸¢à¸à¸”ินà¹à¸”น à¹à¸¥à¸°à¸¢à¸¸à¸¢à¸‡à¹ƒà¸«à¹‰à¸›à¸£à¸°à¸Šà¸²à¸Šà¸™à¸•à¹ˆà¸à¸•à¹‰à¸²à¸™à¸£à¸±à¸à¸šà¸²à¸¥ (Thomas, 1975 : 205) ในช่วงปี พ.ศ. 2516 ขบวน à¸à¸²à¸£à¸™à¸±à¸à¸¨à¸¶à¸à¸©à¸²à¸¡à¸µà¸šà¸—บาทโดยตรงต่à¸à¸à¸´à¸ˆà¸à¸£à¸£à¸¡à¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวทางà¸à¸²à¸£à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¹ƒà¸™à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ชายà¹à¸”นภาคใต้ โดยมีà¹à¸™à¸§à¸£à¹ˆà¸§à¸¡à¸ªà¸«à¸žà¸±à¸™à¸˜à¹Œà¸™à¸±à¸à¸¨à¸¶à¸à¸©à¸²à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹à¸à¸™à¸™à¸³à¸ªà¸³à¸„ัภหนังสืà¸à¸žà¸´à¸¡à¸žà¹Œà¹€à¸ªà¸µà¸¢à¸‡à¸™à¸´à¸ªà¸´à¸• (SUARA SISWA) เป็นà¹à¸«à¸¥à¹ˆà¸‡à¸‚่าวสารเพื่à¸à¸à¸²à¸£à¹€à¸œà¸¢à¹à¸žà¸£à¹ˆà¸à¸¸à¸”มà¸à¸²à¸£à¸“์ขà¸à¸‡à¹à¸™à¸§à¸£à¹ˆà¸§à¸¡à¸™à¸±à¸à¸¨à¸¶à¸à¸©à¸²à¸¡à¸¸à¸¥à¸´à¸¡à¹ƒà¸™à¸¢à¸¸à¸„นั้น โดยมีหัวหน้าà¸à¸à¸‡à¸šà¸£à¸£à¸“าธิà¸à¸²à¸£à¹ƒà¸™à¸‚ณะนั้นดำเนินà¸à¸²à¸£à¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹ƒà¸™à¸à¸£à¸¸à¸‡à¸à¸±à¸§à¸¥à¸²à¸¥à¸±à¸¡à¹€à¸›à¸à¸£à¹Œ ส่วนที่โà¸à¸•à¸²à¸šà¸²à¸£à¸¹ รัà¸à¸à¸¥à¸±à¸™à¸•à¸±à¸™à¹„ด้มีà¸à¸²à¸£à¸£à¹ˆà¸§à¸¡à¸•à¸±à¸§à¸à¸±à¸™à¸ˆà¸±à¸”ตั้งขบวนà¸à¸²à¸£ GIP (Garakan Islam Pattani) (Ahmad Fathy al Fatani, 1994 : 131) หรืà¸à¸žà¸£à¸£à¸„à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡à¸à¹‰à¸²à¸§à¸«à¸™à¹‰à¸²à¹à¸«à¹ˆà¸‡à¸›à¸±à¸•à¸•à¸²à¸™à¸µ ขบวนà¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวมาเลเซียดังà¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§à¹„ด้รับà¸à¸²à¸£à¸ªà¸™à¸±à¸šà¸ªà¸™à¸¸à¸™à¸ˆà¸²à¸à¸žà¸£à¸£à¸„à¸à¸²à¸£à¹€à¸¡à¸·à¸à¸‡à¸šà¸²à¸‡à¸žà¸£à¸£à¸„ในมาเลเซีย à¸à¸²à¸£à¹€à¸„ลื่à¸à¸™à¹„หวà¸à¹ˆà¸à¸à¸²à¸£à¸£à¹‰à¸²à¸¢à¹ƒà¸™à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ชายà¹à¸”นภาคใต้มีมาà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸•à¹ˆà¸à¹€à¸™à¸·à¹ˆà¸à¸‡ มีà¸à¸²à¸£à¸œà¸¥à¸±à¸”เปลี่ยนผู้นำเป็นระยะๆ ตามสถานà¸à¸²à¸£à¸“์ภายในà¹à¸¥à¸°à¸ ายนà¸à¸à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศ รวมทั้งสถานà¸à¸²à¸£à¸“์ที่มีà¸à¸¢à¸¹à¹ˆà¹ƒà¸™à¸¡à¸²à¹€à¸¥à¹€à¸‹à¸µà¸¢ à¹à¸¥à¸°à¸à¸´à¸™à¹‚ดนีเซีย ตลà¸à¸”จนบทบาทขà¸à¸‡à¸à¸¸à¸”มà¸à¸²à¸£à¸“์ที่มาจาà¸à¸›à¸£à¸°à¹€à¸—ศในตะวันà¸à¸à¸à¸à¸¥à¸²à¸‡à¹à¸¥à¸°à¸à¸²à¸£à¸Ÿà¸·à¹‰à¸™à¸Ÿà¸¹à¸„วามสำนึà¸à¹ƒà¸™à¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡ (à¸à¸´à¸¡à¸£à¸à¸™ มะลูลีม, 2534 : 164 - 178) รัà¸à¸šà¸²à¸¥à¹„ทยเคยใช้นโยบายปà¸à¸´à¸šà¸±à¸•à¸´à¸à¸²à¸£à¸—างทหารเข้าไปปราบปรามà¸à¸¢à¹ˆà¸²à¸‡à¸£à¸¸à¸™à¹à¸£à¸‡ ต่à¸à¸¡à¸²à¹„ด้ใช้นโยบายพัฒนาเศรษà¸à¸à¸´à¸ˆà¹à¸¥à¸°à¸ªà¸±à¸‡à¸„ม ควบคู่à¸à¸±à¸™à¹„ปà¸à¸±à¸šà¸à¸²à¸£à¸à¸¸à¸›à¸–ัมภ์ศาสนาà¸à¸´à¸ªà¸¥à¸²à¸¡ รวมทั้งà¸à¸²à¸£à¸›à¸£à¸±à¸šà¸›à¸£à¸¸à¸‡à¸„วามสัมพันธ์à¹à¸¥à¸°à¸—ัศนคติระหว่างข้าราชà¸à¸²à¸£à¸à¸±à¸šà¸Šà¸²à¸§à¸¡à¸¸à¸ªà¸¥à¸´à¸¡à¹ƒà¸«à¹‰à¹€à¸›à¹‡à¸™à¹„ปในทางที่ดีขึ้น โดยมีศูนย์à¸à¸³à¸™à¸§à¸¢à¸à¸²à¸£à¸šà¸£à¸´à¸«à¸²à¸£à¸ˆà¸±à¸‡à¸«à¸§à¸±à¸”ชายà¹à¸”นภาคใต้ (ศà¸.บต.) เป็นศูนย์ประสานงาน à¹à¸¥à¸°à¸”้ำเนินà¸à¸²à¸£à¸•à¸²à¸¡à¸™à¹‚ยบายดังà¸à¸¥à¹ˆà¸²à¸§harap kepada pencinta sejarah dan bangsa ingin mengupas isu2 pattani Quote Share this post Link to post Share on other sites
talapia 2 Report post Posted November 14, 2007 panjang nyer...ko amek dari mane nih?copy paste ker.... Quote Share this post Link to post Share on other sites
cikgureza 5 Report post Posted November 14, 2007 Siam/thai ni pun asalnya di miliki oleh satu kaum melayu yg berbangsa Siam,dan memang tanah air tu orang Siam yg punya. Yang kita nampak mcm cina tu ,asalnya bukan orang siam, diorang ni dari suku Thai (sukothai). sukothoi ni kafir dan telah rampas negara tersebut dari orang islam melayu berbangsa siam..aku tau setakat tu lah,cuma the point is, orang islam ni kalah sebab dah tak dengar nasihat amir (ketua) diorang dan tamak kan kuasa serta tinggal suruhan agama..sebagai iktibar sepanjang zaman..Wallahualam Quote Share this post Link to post Share on other sites
malaynux 0 Report post Posted November 14, 2007 Wanni wan arai? (ari ni ari ape?) hehehe.. Quote Share this post Link to post Share on other sites
Superbandung 2 Report post Posted November 14, 2007 Siam/thai ni pun asalnya di miliki oleh satu kaum melayu yg berbangsa Siam,dan memang tanah air tu orang Siam yg punya. Yang kita nampak mcm cina tu ,asalnya bukan orang siam, diorang ni dari suku Thai (sukothai). sukothoi ni kafir dan telah rampas negara tersebut dari orang islam melayu berbangsa siam..aku tau setakat tu lah,cuma the point is, orang islam ni kalah sebab dah tak dengar nasihat amir (ketua) diorang dan tamak kan kuasa serta tinggal suruhan agama..sebagai iktibar sepanjang zaman..Wallahualamaku ambik dan paste je..byk kesalahan kt situsiam merujuk kepada melayusukhotai=SUKU THAI/Puak Thai(buddha)di sini pun penulis dh terpengaruh dgn fakta erti kata siam dan Thaitp phm2 sndri ayt tersebutape2 pun Pattani,Narathiwat(menara),Satun(setul),Songkla(singgora) dpt disatukn seperti asl kerajaan patani dulu Quote Share this post Link to post Share on other sites
DarkWan 3 Report post Posted November 14, 2007 Hm .. nk kupas, isu sensitif sangat. Tapi dalam Perjanjian Inggeris-Siam 1909 (aka Perjanjian Bangkok), negeri Kedah, Perlis, Kelantan dan Terengganu diserahkan kepada Inggeris. Masa tu, mereka 'di bawah kekuasaan' Siam sbb saban tahun, mereka serahkan bunga emas kepada Siam. Isi Perjanjian 1909 1. Kerajaan Melayu Pattani yang meliputi wilayah Yala dan Narathiwat di Thailand disahkan sebagai jajahan Thailand / Siam. Padahal kerajaan Melayu Pattani tidak diajak berunding dalam perjanjian itu. 2. Kedah, Perlis , Kelantan dan Terengganu yang sebelum ini dijajah oleh Siam diserahkan kepada Britain. 3. Negeri Kedah dan Perlis menerima seorang penasihat British pada tahun 1909. 4. Kelantan menerima penasihat British pada tahun 1910. 5. Terengganu menerima penasihat British pada tahun 1919.Agaknya, kalau tak kerana perjanjian ni, entah-entah Kedah, Perlis, Kelantan dan Terengganu pun sekarang berada dalam wilayah Thailand. Seperti kalau tak kerana Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 yang menyaksikan Melaka menjadi wilayah Inggeris dan Bengkulen menjadi wilayah Belanda, mungkin hari ni Melaka dalam negara Indonesia. Quote Share this post Link to post Share on other sites
malaynux 0 Report post Posted November 14, 2007 Mr Barb.. ko dari Pattani ke? atau kije / belaja kat Malay? Quote Share this post Link to post Share on other sites
Superbandung 2 Report post Posted November 14, 2007 Mr Barb.. ko dari Pattani ke? atau kije / belaja kat Malay?kawe pun ore malyu mcm mug jugok.xsaloh ore dr mano pun janji kito malyu satu bahso satu agamo.xseh pentingkn mano kito asal.. Quote Share this post Link to post Share on other sites
malaynux 0 Report post Posted November 14, 2007 kawe pun ore malyu mcm mug jugok.xsaloh ore dr mano pun janji kito malyu satu bahso satu agamo.xseh pentingkn mano kito asal..Camni lah orang kita.. sebab tu keluar pepatah MELAYU:: MALU BERTANYA, SESAT JALANSaya bukan malyu.. saya Melayu Quote Share this post Link to post Share on other sites
Superbandung 2 Report post Posted November 14, 2007 Camni lah orang kita.. sebab tu keluar pepatah MELAYU:: MALU BERTANYA, SESAT JALANSaya bukan malyu.. saya Melayuape la ko ni,xphm2 lg hehehe Quote Share this post Link to post Share on other sites
Superbandung 2 Report post Posted November 15, 2007 Wanni wan arai? (ari ni ari ape?) hehehe..malayNUX...cher arai?? kito kecek siam lo.. Quote Share this post Link to post Share on other sites